- Βερντέν
- (Verdun). Πόλη (19.500 κάτ. το 2002) της βορειοανατολικής Γαλλίας, στο γεωγραφικό διαμέρισμα της Λορένης, κοντά στον ποταμό Μεζ της ομώνυμης περιοχής. Τo B. ήταν στην αρχαιότητα αποικία Κελτών και κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους αναδείχτηκε σε σημαντικό εμπορικό κέντρο. Κατά τον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο, η περιοχή του Β. έγινε πεδίο σημαντικών επιχειρήσεων, ενώ στην περίοδο του B’ Παγκοσμίου πολέμου, από το 1940 έως το 1944, κατελήφθη από τα γερμανικά στρατεύματα.
Το τοπωνύμιο Β. φέρουν τρεις ακόμα πόλεις. Η πρώτη βρίσκεται στη Γαλλία, γνωστή ως Β. του Γκαρόν, η δεύτερη επίσης στη Γαλλία, γνωστή ως Β. του Ντουμπ, και η τρίτη στον Καναδά, που θεωρείται προάστιο της πόλης Μόντρεαλ.
Μάχη του Β. Μία από τις πιο αιματηρές μάχες του 20ού αι., στην οποία έλαβαν μέρος συνολικά 2.000.000 στρατιώτες. Η ιστορική λοιπόν μάχη του Β., που έφερε αντιμέτωπα τα γερμανικά και τα γαλλικά στρατεύματα στη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου πολέμου, καλύπτει το χρονικό διάστημα από τον Φεβρουάριο έως τον Δεκέμβριο του 1916. Οι Γερμανοί αποφάσισαν τότε να διασπάσουν το Δυτικό μέτωπο, πραγματοποιώντας επίθεση κατά της οχυρωμένης πόλης, που υπεράσπιζαν οκτώ γαλλικές μεραρχίες. Η επίθεση έγινε στις 21-25 Φεβρουαρίου και σε αυτήν πήραν μέρος 6,5 μεραρχίες με 946 πυροβόλα. Η γαλλική άμυνα στηριζόταν στις δυνάμεις της Β’ στρατιάς, αρχηγός της οποίας ήταν ο περίφημος στρατηγός Πετέν και από την 1η Μαΐου ο Νιβέλ. Μετά από σφοδρές συγκρούσεις που κράτησαν 70 μέρες, οι Γερμανοί δεν κατόρθωσαν να προελάσουν σε μεγάλο βάθος όπως προσδοκούσαν, με συνέπεια να μεταβληθεί η μάχη σε πόλεμο φθοράς. Τον Ιούνιο ανέλαβαν νέα επιθετική δραστηριότητα, αλλά και πάλι χωρίς ουσιαστικά αποτελέσματα, εξαιτίας της ορθής αμυντικής τακτικής των γαλλικών στρατευμάτων και του αποδοτικού ανεφοδιασμού τους από τη λεωφόρο Μπαρ-Ντιουκ-Β., που επονομάστηκε μάλιστα χαρακτηριστικά Ιερά Οδός. Οι νίκες των ρωσικών στρατευμάτων στο Ανατολικό μέτωπο και η επίθεση που εξαπέλυσαν οι σύμμαχοι στον ποταμό Σομ υποχρέωσαν τους Γερμανούς να περάσουν σε άμυνα στο Β. και έδωσαν την ευκαιρία στον γαλλικό στρατό να αντεπιτεθεί και να ανακαταλάβει με την επίθεση της 25ης-26ης Αυγούστου 1917 τις αρχικές του θέσεις στο Β. Οι απώλειες των Γερμανών στη μάχη αυτή ήταν 330.000 στρατιώτες και των Γάλλων 348.000.
Συνθήκη του Β. Στο Β. υπεγράφη το 843 μ.Χ. και η γνωστή ως Συνθήκη του B., μεταξύ των εγγονών του Καρόλου του Μεγάλου (Καρλομάγνου), Λοθαρίου, Λουδοβίκου του Γερμανικού και Καρόλου του Φαλακρού. Η συνθήκη ρύθμιζε τα θέματα που αφορούσαν τη διαδοχή της Καρολιγγιανής αυτοκρατορίας. Ο Λοθάριος γινόταν κύριος της Ιταλίας και μιας περιοχής που εκτεινόταν κατά μήκος του Ρήνου και του Ροδανού, ο Λουδοβίκος ο Γερμανικός αποκτούσε τις περιοχές ανατολικά του Ρήνου και ο Κάρολος ο Φαλακρός διατηρούσε τα εδάφη δυτικά του Ρήνου. Στην ουσία, ο διαμελισμός του φραγκικού κράτους με τη Συνθήκη του Β. αποτέλεσε το πρώτο σημαντικό βήμα για τον σχηματισμό των τριών μεγάλων κρατών, της Γαλλίας, της Γερμανίας και της Ιταλίας.
Αμερικανικά στρατεύματα αποβιβάζονται στη Γαλλία τον Ιούνιο του 1917, για να ενισχύσουν την άμυνα της «γραμμής Βερντέν».
Dictionary of Greek. 2013.